Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση τέθηκε το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων (ΕΠΠΔΑ), για την περίοδο 2021 – 2030, με στόχο να καθορίσει τη στρατηγική, τις πολιτικές και τους στόχους για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων σε εθνικό επίπεδο.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν μεταξύ άλλων τα μέτρα που προβλέπονται στο ΕΠΠΔΑ για τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων, όπου και προτείνεται μια σειρά από μέτρα, που αφορούν στον οικολογικό σχεδιασμό και την οικολογική ανακαίνιση των κτιρίων, την επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων κλπ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόταση που αφορά στην πρόταση υιοθέτησης της οικολογικής ανακαίνισης των κτιρίων, ως προϋπόθεση συμμετοχής στο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης «Εξοικονομώ-Αυτονομώ». Με δεδομένο ότι το ΕΠΠΔΑ αφορά την περίοδο 2021 – 2030, δεν αποκλείεται εφόσον φτάσει στη Βουλή πριν την προκήρυξη του επόμενου κύκλου του “Εξοικονομώ”, να προστεθεί τελικά ως απαίτηση στον οδηγό του επόμενου προγράμματος.
Διαβάστε παρακάτω τι προβλέπει το ΕΠΠΔΑ για τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων:
ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΚΣΚΑΦΩΝ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ
Ο σχεδιασμός και η κατασκευή κτιρίων και έργων υποδομής πρέπει να γίνουν πιο κυκλικοί. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να ενσωματωθεί ο «έξυπνος σχεδιασμός κτιρίων», τόσο για τα υπό κατασκευή κτίρια όσο και για τα υπό ανακαίνιση, με σκοπό την παράταση της διάρκειας ζωής τους και την προσαρμοστικότητά τους στις αλλαγές. Επίσης, η επιλογή των υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ή την ανακαίνιση, θα πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις, τη διευκόλυνση της επαναχρησιμοποίησής τους ή ακόμη και ανακύκλωσής τους στο τέλος της ζωής τους.
Για την επαναχρησιμοποίηση των ΑΕΚΚ χρειάζεται υποστήριξη μέσω της διάδοσης ορθών πρακτικών, της περαιτέρω ανάλυσης της σύνθεσης των ΑΕΚΚ για την αξιολόγηση του δυναμικού των επαναχρησιμοποιήσιμων αποβλήτων και της ανάκτησης ορισμένων υλικών (π.χ. μάρμαρο, διακοσμητική πέτρα).
Ο σχεδιασμός, η εφαρμογή και η παρακολούθηση μέτρων πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων απαιτεί στρατηγική συνεργασία δημόσιων φορέων (κυρίως του ΥΠΕΝ) με τον κατασκευαστικό κλάδο. Οι ομάδες – στόχοι των προτεινόμενων μέτρων πρόληψης είναι ο κατασκευαστικός κλάδος, ο δημόσιος τομέας και οι ιδιώτες.
Οι βασικοί πυλώνες μέτρων που θεσπίζει το ΕΠΠΔΑ για τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων είναι οι εξής:
- Ανάπτυξη οικολογικού σχεδιασμού και οικολογικής ανακαίνισης κτιρίων για να επιτρέπεται η προσαρμοστικότητα τους, να επεκτείνεται η διάρκεια ζωής τους και να διευκολύνεται η αποσυναρμολόγηση και η ανακύκλωσή τους
- Ανάπτυξη πρακτικών επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων
- Προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση των υλικών εκσκαφών στην τοποθεσία που δημιουργούνται, με ενθάρρυνση της δημιουργίας κέντρων ή χώρων επαναχρησιμοποίησης και εντός των μονάδων επεξεργασίας ΑΕΚΚ όπου αυτό είναι τεχνικά εφικτό.
- Ανάπτυξη νέων (δομικά) κυκλικών πρακτικών στον κατασκευαστικό κλάδο.
Οι πυλώνες αυτοί, συνεπικουρούμενοι από αντίστοιχες εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, συστηματική παρακολούθηση και χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων (ΕΣΠΑ, LIFE+ κ.λπ.), μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της παραγωγής ΑΕΚΚ στην Ελλάδα.
Ενδεικτικά, οι δράσεις που προτείνονται να υλοποιηθούν (ανά πυλώνα μέτρων) είναι οι εξής:
- Ανάπτυξη οικολογικού σχεδιασμού και οικολογικής ανακαίνισης κτιρίων για να επιτρέπεται η προσαρμοστικότητα τους, να επεκτείνεται η διάρκεια ζωής τους και να διευκολύνεται η αποσυναρμολόγηση και η ανακύκλωσή τους:
- Ενίσχυση της εφαρμογής ορθών πρακτικών όσον αφορά στην κυκλικότητα των κατασκευών: Προώθηση επιτυχημένων εμπειριών (παραπομπές, έγγραφα καθοδήγησης, πιστοποιήσεις, επισημάνσεις κ.λπ.) που έχουν αναπτυχθεί για την ανάπτυξη μιας κυκλικής προσέγγισης στον σχεδιασμό και την ανακαίνιση κτιρίων, τόσο με τους σχεδιαστές όσο και με τους ιδιοκτήτες έργων, ιδίως όσον αφορά στη συντήρηση, στην οικοδόμηση, στην ενίσχυση υφιστάμενων δομών και στην ορθολογική χρήση των πόρων. Οι μελλοντικές δημόσιες συμβάσεις κατασκευής μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τομείς υλοποίησης αυτών των νέων, πιο βιώσιμων και πιο κυκλικών πρακτικών.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΜΕ - Ενσωμάτωση του θέματος του οικολογικού σχεδιασμού και της οικολογικής ανακαίνισης κτιρίων στα προγράμματα σπουδών ειδικών σε επαγγελματικές σχολές και σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: Στόχος είναι η βελτίωση της κατάρτισης των μελλοντικών επαγγελματιών του κατασκευαστικού κλάδου και η αύξηση της ευαισθητοποίησής τους, όσον αφορά στις τεχνικές και τεχνολογίες που συμβάλλουν στη πρόληψη της δημιουργίας ΑΕΚΚ, μέσω της βασικής τους εκπαίδευσης.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΠΑΙΘ - Ενσωμάτωση πτυχών, που σχετίζονται με την οικολογική ανακαίνιση των κτιρίων στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ»: Αξιολόγηση της υιοθέτησης μιας τέτοιας απαίτησης στις προϋποθέσεις συμμετοχής στο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης «Εξοικονομώ-Αυτονομώ».
Οργάνωση/Συντονισμός: ΥΠΕΝ - Ενσωμάτωση πτυχών, που σχετίζονται με την πρόληψη αποβλήτων, την αποφυγή επιβλαβών ουσιών και τη διαχείριση αποβλήτων καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός κτιρίου, στα πρότυπα των «βιώσιμων κτιρίων»: Ανάπτυξη βασικών αρχών για την τυποποίηση ενός συστήματος πληροφοριών οικολογικού σχεδιασμού και οικολογικής ανακαίνισης κτιρίων, καθώς και μηχανισμών πιστοποίησης ή/ και επισήμανσης για τα βιώσιμα κτίρια σε συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΜΕ/ ΚΑΠΕ - Ενθάρρυνση της ανακαίνισης ενός κτιρίου έναντι της κατεδάφισής του: Αυτό αφορά κτίρια, τα οποία δεν χρήζουν κατεδάφισης για λόγους ασφαλείας, και μπορεί να επιτευχθεί μέσω οικονομικών κινήτρων, όπως μειωμένος ΦΠΑ στα υλικά οικοδομών και στις εργασίες ανακαίνισής του.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΠΟΙΚ
- Ενίσχυση της εφαρμογής ορθών πρακτικών όσον αφορά στην κυκλικότητα των κατασκευών: Προώθηση επιτυχημένων εμπειριών (παραπομπές, έγγραφα καθοδήγησης, πιστοποιήσεις, επισημάνσεις κ.λπ.) που έχουν αναπτυχθεί για την ανάπτυξη μιας κυκλικής προσέγγισης στον σχεδιασμό και την ανακαίνιση κτιρίων, τόσο με τους σχεδιαστές όσο και με τους ιδιοκτήτες έργων, ιδίως όσον αφορά στη συντήρηση, στην οικοδόμηση, στην ενίσχυση υφιστάμενων δομών και στην ορθολογική χρήση των πόρων. Οι μελλοντικές δημόσιες συμβάσεις κατασκευής μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τομείς υλοποίησης αυτών των νέων, πιο βιώσιμων και πιο κυκλικών πρακτικών.
- Ανάπτυξη πρακτικών επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων:
- Ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης των δομικών υλικών: Προτείνεται η σύσταση ομάδας εργασίας (με τη συμμετοχή όλων των βασικών εμπλεκομένων φορέων) με σκοπό τόσο τη θέσπιση προτύπων για την «επιλεκτική» κατεδάφιση κτιρίων (διαχωρισμός διαφορετικών τύπων υλικών), με διαλογή τουλάχιστον για ξύλο, ανόργανα κλάσματα (σκυρόδεμα, τούβλα, πλακάκια και κεραμικά, πέτρα), μέταλλα, γυαλί, πλαστικά και γύψο, στη βάση προτύπων που έχουν υιοθετηθεί σε άλλες χώρες, όσο και τη συμβολή της στην καθιέρωση προτύπων και πιστοποιήσεων για την επαναχρησιμοποίηση δομικών υλικών.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΜΕ/ ΕΟΑΝ - Προώθηση της έρευνας για την επαναχρησιμοποίηση δομικών στοιχείων: Χρηματοδότηση έρευνας/ ανάπτυξη πιλοτικών έργων που αφορούν στην εκμετάλλευση ολόκληρων δομικών στοιχείων, που προκύπτουν από την κατεδάφιση κτιρίων.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΑΕΙ/ Επιμελητήρια/ ΣΑΤΕ - Ενσωμάτωση των αρχών της πρόληψης και της επαναχρησιμοποίησης των ΑΕΚΚ στα προγράμματα σπουδών ειδικών σε επαγγελματικές σχολές και σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: Στόχος είναι η βελτίωση της κατάρτισης των μελλοντικών επαγγελματιών του κατασκευαστικού κλάδου και η αύξηση της ευαισθητοποίησής τους, όσον αφορά στην πρόληψη και επαναχρησιμοποίηση των ΑΕΚΚ, μέσω της βασικής τους εκπαίδευσης.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΠΑΙΘ
- Ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης των δομικών υλικών: Προτείνεται η σύσταση ομάδας εργασίας (με τη συμμετοχή όλων των βασικών εμπλεκομένων φορέων) με σκοπό τόσο τη θέσπιση προτύπων για την «επιλεκτική» κατεδάφιση κτιρίων (διαχωρισμός διαφορετικών τύπων υλικών), με διαλογή τουλάχιστον για ξύλο, ανόργανα κλάσματα (σκυρόδεμα, τούβλα, πλακάκια και κεραμικά, πέτρα), μέταλλα, γυαλί, πλαστικά και γύψο, στη βάση προτύπων που έχουν υιοθετηθεί σε άλλες χώρες, όσο και τη συμβολή της στην καθιέρωση προτύπων και πιστοποιήσεων για την επαναχρησιμοποίηση δομικών υλικών.
- Προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση των υλικών εκσκαφών στην τοποθεσία που δημιουργούνται, με ενθάρρυνση της δημιουργίας κέντρων ή χώρων επαναχρησιμοποίησης και εντός των μονάδων επεξεργασίας ΑΕΚΚ όπου αυτό είναι τεχνικά εφικτό:
- Περιορισμός εκσκαφών και προσπάθεια εξισορρόπησης των υλικών εκσκαφών με τα υλικά πλήρωσης, στο πλαίσιο οποιουδήποτε κατασκευαστικού έργου.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΜΕ - Δημιουργία κέντρων ή χώρων επαναχρησιμοποίησης και εντός των μονάδων επεξεργασίας ΑΕΚΚ, όπου αυτό είναι τεχνικά εφικτό.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΠΑΝ/ ΕΟΑΝ/ ΣΕΔ
- Περιορισμός εκσκαφών και προσπάθεια εξισορρόπησης των υλικών εκσκαφών με τα υλικά πλήρωσης, στο πλαίσιο οποιουδήποτε κατασκευαστικού έργου.
- Ανάπτυξη νέων (δομικά) κυκλικών πρακτικών στον κατασκευαστικό κλάδο:
- Πιλοτικά έργα για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και τεχνικών που παράγουν λιγότερα απόβλητα: Τα αποτελέσματα των έργων αυτών θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην προώθηση της αποδοτικότητας των υλικών και στην ανακύκλωση των ΑΕΚΚ. Οι φορείς δημοσίων συμβάσεων θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν την υποβολή προσφορών ανακυκλωμένων υλικών σε δημόσια κατασκευαστικά έργα που τίθενται σε διαγωνισμό.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΑΕΙ/ Επιμελητήρια/ ΣΑΤΕ - Διάδοση ορθών πρακτικών και υποστήριξη της κατάρτισης για νέες τεχνικές: Προώθηση της ανταλλαγής τεχνογνωσίας και εμπειριών στον τομέα της εκπαίδευσης σε θέματα επέκτασης της ωφέλιμης ζωής των κτιρίων, καθώς και της ανακυκλωσιμότητας των εξαρτημάτων και των κατασκευαστικών στοιχείων.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΠΑΙΘ - Εισαγωγή εθελοντικών συμφωνιών στον κατασκευαστικό κλάδο: Στόχος είναι η αύξηση της αποδοτικότητας των υλικών στις κατασκευές, στις ανακαινίσεις και στις κατεδαφίσεις των κτιρίων και στη βελτίωση της διαλογής συγκεκριμένων τύπων ΑΕΚΚ.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ Επιμελητήρια/ ΣΑΤΕ - Ανάπτυξη εργαλείου αξιολόγησης του κύκλου ζωής (ΑΚΖ) των κτιρίων, για την καθοδήγηση των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων του έργου σε «πράσινες» επιλογές κατά τη φάση σχεδιασμού.
Οργάνωση/ Συντονισμός: ΥΠΕΝ/ ΥΜΕ
- Πιλοτικά έργα για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και τεχνικών που παράγουν λιγότερα απόβλητα: Τα αποτελέσματα των έργων αυτών θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην προώθηση της αποδοτικότητας των υλικών και στην ανακύκλωση των ΑΕΚΚ. Οι φορείς δημοσίων συμβάσεων θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν την υποβολή προσφορών ανακυκλωμένων υλικών σε δημόσια κατασκευαστικά έργα που τίθενται σε διαγωνισμό.
Μπορείτε να δείτε το πλήρες κείμενο του υπό δημόσια διαβούλευση ΕΠΠΔΑ, εδώ
Τσίμας Ε. Αλέξανδρος
Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός – Πολεοδόμος Ε.Μ.Π.
4ης Νοεμβρίου 3 , Αριδαία / Τηλ: 6972355532 & 2384500153
Email: tsimas.al@gmail.com / www.tsimas.com
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΜΑΣ:
